MICHA KAT – LEES MEE MET VLUCHTELING MICHA KAT (29): A. F. TH. (VAN DER HEIJDEN) | ADVOCAAT VAN DE HANEN

Ik ben tot bladzijde 60 gekomen van Advocaat van de Hanen. Ik was erin begonnen, omdat ik nogal geïnteresseerd ben in advocaten. De verkeerde reden. Maar belangrijker dan dat is, dat ik nog nooit dergelijk weerzinwekkend proza ben tegengekomen. Werkelijk alles aan het boek is fout, elke zin is anti spontaan, anti creatief, geconstrueerd, geforceerd: deze man kan werkelijk helemaal niets. De waarheid is, dat A. F. Th. (Van der Heijden) een zorgvuldig ‘gecreëerde’ scam is, een op de tekentafel ‘uitgedokterd’ monster, dat in de wereld is gezet met slechts een enkel doel: het genereren van een geldstroom voor zijn uitgever. Het was de tijd, medio jaren 80, dat uitgevers in de VS ontdekten hoe ze miljoenen konden te verdienen door samen met de MSM en TV ‘schrijvers’ te ‘creëren’ en door de strotten de duwen van het volk. In die zin verschilt A. F. Th. (Van der Heijden) in geen enkel opzicht van Gerard Joling en Gordon. Joost Zwagerman is ook een voorbeeld van deze ‘aanpak’, al zijn de boeken van Joost nog enigszins leesbaar, in elk geval voor middelbare scholieren. De boeken van A. F. Th. (Van der Heijden) zijn leesbaar voor niemand en niemand heeft ze dan ook gelezen. Nog nooit is er een toespeling gemaakt door een belangrijke speler in het publieke domein op een van de boeken van A. F. Th. (Van der Heijden) en zelfs in de kroegen rond het Amsterdamse Spui, waar hij jarenlang stomdronken rondhing, heeft niemand ooit gerefereerd aan iets, dat de man heeft geschreven. Dat is toch opmerkelijk voor iemand, die door zijn uitgevers in de markt werd gezet als ‘volksschrijver’. Kijk eens hoe auteurs als Dickens en Tolstoy de Engelse en Russische cultuur hebben beïnvloed tot in de haarvaten! Niemand zal nog terugdenken aan A. F. Th. (Van der Heijden) na zijn dood. Sterker: nu al denkt niemand meer aan hem en hij is nog niets eens gestorven!

Maar goed, dit is allemaal inleiding, want in deze serie vertel ik vooral over mijn eigen illustere en belangrijke leven en niet over dat van marginale zichzelf schrijver noemende desperado’s. Welnu: in een van de meest bizarre en schokkende gebeurtenissen uit mijn leven speelde A. F. Th. (Van der Heijden) de hoofdrol! Het was in 2004, dat ik hem aansprak in Café De Zwart op het Spui. Het gesprek ging over Advocaat van de Hanen. De volksschrijver begon zich erover (tegenover mij!) te beklagen, dat zijn boek in Duitsland niet van de grond kwam. Problemen met vertalers, uitgevers, dat werk. Toen kon ik me niet meer inhouden. Ik zei: “Ik kan me heel goed voorstellen, dat Duitsland niet op dat boek zit te wachten. Het is weerzinwekkend en er is bovendien geen touw aan vast te knopen!” Wat er toen gebeurde tart elke beschrijving: de volksschrijver hoekte me neer! Vervolgens sprong hij met zijn 189 kilo bovenop me en begon me met zijn vuisten te bewerken! Maar wat er daarna gebeurde is nog erger! In plaats van mij te helpen en te redden, begon barman Bram, die krullenkop, met de volksschrijver mee te doen! Ik zal nooit vergeten hoe hij mij zijn kroeg uit schopte en mijn zwarte koffertje achter me aan wierp – dat open spatte op de keien van het Spui! Tsja. Toen ik een week later terug ging over verhaal te halen – het was ook een van mijn stamkroegen – kreeg ik te horen, dat ik een ‘kroegverbod voor het leven’ had! Dat was geen gein, want ik ben tien jaar nadien, in 2013 of zo, nog wel eens binnengelopen en werd er direct weer uitgewerkt! De les van dit verhaal is dat het ‘schrijverschap’ van A. F. Th. (Van der Heijden) een complot is, niet echt bestaat. Mensen, die het complot dreigen te ‘doorbreken’ zoals ik worden bejegend met maximale agressie, precies zo als mensen die andere complotten ‘doorbreken’ zoals dat rond 9-11, de heilzaamheid van vaccinaties of het ‘dienen van het landsbelang’ door Joris Demmink. Hoezeer dit een juiste constatering is, werd enige jaren geleden duidelijk toen het macabere nieuws doorkwam, dat de ‘volksschrijver’ bezig zou zijn aan een boek over het MH 17-drama.

De gebeurtenis in 2004 in cafe De Zwart heeft een diepe indruk op me gemaakt. Er is trouwens ook een getuige – de journalist/schrijver Kees Beekmans met wie ik toen in de kroeg was. Wat doet een complotdenker- in de dop (in 2004 bestonden er nog geen complotdenkers) in zo’n geval? Hij schrijft alles van zich af! Hieronder een stuk van mijn website nrcombudsman.nl uit 2007, waarin het stuk over het ‘incident’ uit 2004 dat verscheen op degezonderoker.nl (de website van Theo van Gogh, waarover meer in een latere aflevering) is opgenomen – godzijdank, want het archief van de site van Theo is niet meer on line te vinden:

Enige jaren geleden schreef ik op de site van Theo Van Gogh een uitvoerig stuk over de geniale scribent A.F.Th., die zich these days weer eens laat zien van zijn beste kant. De man heeft uw ombudsman ooit in café De Zwart aangevlogen in een bui van bijkans hysterische woede, omdat uw ombudsman enige kleine, onbeduidende kanttekeningen meende te moeten plaatsen bij de -overigens verder geheel onomstreden – genialiteit van de man. Meer dan 150 kilo puur schrijverschap lag bovenop uw spartelende ombudsman, die dit moment als zeldzaam inspirerend en geest verrijkend ervoer. Uw Ombudsman weet ook nog hoe het complete journaille zich op kosten van de uitgever van A.F.Th. mocht volproppen en volgieten in het Amstel Hotel. Voor de fun was het NOS Journaal en NOVA ook uitgenodigd, konden ze de loftuitingen op ’s mans genialiteit nog diezelfde avond in ether in slingeren en was de uitgever ook direct verzekerd van positieve recensies over de Movo Tapes. Ach, het hoort allemaal bij genialiteit en kwaliteit net als de beslissing zich in afzondering vol te proppen bij de komende uitreiking van de AKO awards… Enfin, lees hier het stuk van uw ombudsman uit maart 2004.
Toen ik voor mijn TV verzonk in overpeinzingen over het verscheiden van Juliana, zag ik in het NOS Journaal opeens allemaal opnames van krantenredacties. Het mooiste beeld was zonder twijfel dat van Pieter ‘Bernhard’ Broertjes, die driftig zat te telefoneren om zijn ‘Juliana-special’ op tijd af te krijgen voor zijn naar royalty-nieuws hunkerende achterban. Zweetdruppels parelden op ’s mans voorhoofd bij deze bijkans bovenmenselijke journalistieke uitdaging. Twee keer zette Broertjes zichzelf recent in de spotlights van de moderne top journalistiek: eerst met die Bernhard-brief van louter leugens, en vervolgens met zijn ‘special’ over Jaan. Pietertje krijgt de smaak te pakken! Wat moet dat wel niet worden daar op de Volkskrant als Bernie zelf de pijp uitgaat? Een week lang drie gratis edities per dag, op 5000 punten in Nederland verspreid?
Enfin, temidden van al dit fraais schoot me opeens een curieus verhaal te binnen, dat me ooit is verteld door een NRC kunstredactrice in het kader van mijn activiteiten als Lux et Libertas Ombudsman. Ze zei: “Weet je dat we hier al jaren een necrootje hebben klaarliggen voor A.F.Th? Deze opgeblazen cholestorol clusterbom kan immers elk moment in elkaar zakken en rochelend de laatste adem uitblazen. Bij het Cultureel Supplement kunnen we dan direct en alert reageren. “In feite is het logisch, dat een belangrijke en op cultureel gebied zelfs leidende en trendsettende krant zich voorbereidt op de naderende dood van de meest eminente auteur van de Nederlandse letteren, zeker als deze er zelf werkelijk alles aan doet om de eeuwige jachtvelden zo snel als mogelijk te betreden, zoals zich wekelijks opzichtig klem zuipen in café De Zwart op het Spui in Amsterdam. Maar om die necrologie nu al klaar te hebben liggen, is dat niet wat potsierlijk? Zou dat er niet op kunnen duiden, dat ze bij NRC als het ware zitten te wachten op de dood van A.F.Th? Dat ze met andere woorden een stille hoop koesteren nimmer meer te worden geconfronteerd met de meer dan vuistdikke producties van A.F.Th., die steeds weer ‘briljant’ genoemd moeten worden?
Mijn gedachten dwaalden af naar een ontroerende passage in Paustovskij. Daarin lezen we hoe de leerlingen van een gymnasium in Kiev reageren als ze horen dat de ‘grote Tolstoj’ is overleden. Het ging zo: een speciale boodschapper ging de klassen af en fluisterde iets in het oor van de docent. Deze trok vervolgens ‘krijtwit weg’ en deed met snikkende en overslaande stem kond ten overstaan van de leerlingen van de desastreuze ramp, die de natie had getroffen. Hierop stroomden alle klaslokalen spontaan leeg, leerlingen vielen elkaar huilend om de hals op het schoolplein, de straten van de binnenstad raakten spoedig verstopt, want ook kantoren stroomden leeg en een ieder had dezelfde woorden op de brandende lippen: TOLSTOJ IS DOOD! Nog altijd zegt men in Rusland tegen elkaar; waar was uw betovergrootvader toen hij hoorde, dat Tolstoj was overleden?
Iets dergelijks, of neen, iets nog veel indrukwekkender moeten we verwachten als A.F.Th. ons verlaat. Zoals de wenende Russen in Kiev troost zochten in de drank en elkaar hun favoriete zinnen reciteerden uit Anna Karenina en Oorlog en Vrede, zo zal onze jeugd met de hoofden tegen de muren beukend reciteren uit De Movo Tapes, het boek dat ‘alles anders maakte’. Net als in Rusland de geboortedag van Tolstoj zal de geboortedag van A.F.Th. in ons land tot in de verre toekomst een ‘bezinningsmoment’ zijn, waarop we ons zullen (moeten) afvragen wat nu eigenlijk precies het verschil is tussen ‘wereldlitteratuur’ van het niveau Tolstoj en A.F.Th. en de schrijfsels van opgeblazen niets kunners, die zich via hun status als ‘mediaclown’ (net als de keizer met zijn beroemde nieuwe kleren) hebben kunnen omhangen met een waan van kunde en succes. En net als de familie van Tolstoj in Rusland (nog altijd) een ‘ambassadeursfunctie’ bekleedt voor het werk van de vergoddelijkte stamvader, zo zal ook A.F.Th.’s lieftallige vrouw Mirjam Rotenstreich (een gigantisch en ontluikend literair talent!) zich als een leeuwin werpen op de onschatbaar waardevolle litteraire en intellectuele erfenis van haar geniale echtgenoot en vanuit een ijlings opgerichte A.F.Th.-Foundation zorg dragen voor ontluikend literair supertalent.
De bewijzen voor de genialiteit van A.F.Th. zijn te talrijk om ze allemaal in het bestek van een enkele bijdrage uit de doeken te kunnen doen. Daarom zal ik een serie stukken wijden aan het monumentale schrijverschap van A.F.Th. Mijn doel hierbij is het volgende: ik wil elk risico uitsluiten, dat A.F.Th. onverhoopt toch nog buiten de canon van onze grootste schrijvers zal vallen, dat onze kindskinderen niet zullen leren: Multatuli, Couperus, Vestdijk, Reve, Hermans, Mulisch, A.F.Th. A.F.Th. moet en zal de geschiedenis ingaan als onvervreemdbaar element in deze reeks!! Daarvoor zal ik knokken!!
Nu kan ik wel vast onthullen wat de reden is van de beroemde en ook omstreden ‘pseudo mystificatie’ van de auteursnaam tot ‘A.F.Th.’, een reden, waaruit de genialiteit van deze oer scribent eens te meer blijkt. Het masterplan is namelijk om later ‘Th.’ te laten vallen en nog later ‘F’ zodat dan alleen nog de ‘A’ overblijft, de beginletter van het alfabet, de bron van waaruit alles begint. Slechts deze aanduiding van zijn auteurschap op zijn boeken (‘A’), zo heeft de schrijver zich terecht gerealiseerd, doet recht aan zijn ‘bronfunctie’ van innovator en inspirator binnen de wereldlitteratuur. Maar de allerbelangrijkste reden voor zijn genialiteit is natuurlijk, dat iedereen zijn boeken bladzijde voor bladzijde verslindt en maar niet raakt uitgepraat over de schokkende en baanbrekende inhoud. Werkelijk, je kunt bijna nergens meer komen zonder het complete oeuvre van A.F.Th. paraat te hebben, je telt niet meer mee, bent een zielenpoot, een outcast, een nobody! Juist ook hierom kan A.F.Th. als geen ander tegen kritiek, zo hij die al ooit krijgt: met een brede en zelfverzekerde glimlach verheft hij zich boven welk kritisch geluid dan ook, in het volle en natuurlijke besef van zijn eigen grootheid.
Tot zover een eerste globale kennismaking met A.F.Th. We gaan hem volgen. We gaan de grond kussen waarop hij loopt. Lang leve ‘onze’ Tolstoj! Wie nog leuke verhalen weet over A.F.Th., die zijn grootsheid onderstrepen en bevestigen, wendde zich tot  schrijver dezes, michaombudsman@gmail.com Ik zie de bundeling van A.F.Th. stukken reeds schitteren in ’s lands boekhandels!!

MICHA KAT – LEES MEE MET VLUCHTELING MICHA KAT (28): TOM WOLFE | THE BONFIRE OF THE VANITIES
MICHA KAT – LEES MEE MET VLUCHTELING MICHA KAT (30): THEO VAN GOGH | DE GEZONDE ROKER